Was het vroeger de gewoonte om tweelingen samen te plaatsen (vanuit de gedachte: een tweeling hoort bij elkaar), tegenwoordig kiest men vaker voor het scheiden van de tweeling, vanuit de gedachte dat ze op die manier minder problemen met hun identiteit zullen krijgen. Toch is het nodig om deze gedachtegang te nuanceren, zoals ik hier zal uitleggen.

De regel om tweelingen te scheiden, die in sommige landen strikt wordt gehanteerd, stoelt niet op kennis van zaken. Geen enkel wetenschappelijk onderzoek heeft kunnen aantonen dat het scheiden van een tweeling leidt tot een betere ontwikkeling van hun identiteit. De scheiding heeft ook geen effect op hun cognitieve ontwikkeling.

Bij een positieve ontwikkeling van hun identiteit spelen veel meer factoren mee, waarvan de opvoeding van de ouders de belangrijkste is. Zoals onder andere: wordt de tweeling als twee aparte individuen opgevoed, worden hun eigenaardigheden gezien en gewaardeerd, voelen ze zich erkend als persoon? Daarbij is de school slechts één manier om ze aparte ervaringen te laten opdoen. Dit kan ook bereikt worden door regelmatig met één van hen iets te ondernemen, door ze een voor een bij familie te laten logeren, door hen op verschillende clubjes te doen of hen te laten spelen bij verschillende vriendjes.

Bij een tweeling is het altijd de kunst om hun individualiteit te herkennen met respect voor hun onderlinge band! Een van boven opgelegde scheiding door school houdt daar absoluut geen rekening mee.

Waar moet je als ouders op letten om tot een goede beslissing te komen?

• De leeftijd van de tweeling. Voor een jonge tweeling kan een scheiding te vroeg zijn. Dit gaat vooral op voor tweelingen die weinig ervaring hebben met crèche of peuterspeelzaal. Voor hen is de scheiding van hun moeder nog moeilijk. Als ze daarbij ook van hun tweelingbroer of –zus gescheiden worden, betekent dat voor hen een dubbele scheiding.
• De eiigheid van de tweeling, of te wel het eeneiig of twee-eiig zijn. Eeneiigen hebben een erg innige en nauwe band waardoor ze alleen samen kunnen genieten en zich goed voelen. Als ze gescheiden worden, missen ze de ander. Bij twee-eiigen is de band meestal iets losser, maar ook zij –en zeker op jonge leeftijd- kunnen zich verloren voelen zonder hun maatje.
• Hun relatie. Als ze elkaar in de weg zitten en elkaar hinderen, is het goed om te overwegen hen te scheiden. Ook kan het in geval van een ongelijke ontwikkeling een voordeel zijn om ze te scheiden (één leert veel sneller dan de ander). Soms zijn ze erg op elkaar gericht en maken nauwelijks contact met anderen. Ook dan is een scheiding aan te raden, maar wel met beleid (in dat geval moet je hen namelijk eerst wennen aan het apart van elkaar zijn). Als al deze karakteristieken zich niet vertonen en de tweeling harmonieus met elkaar omgaat, is er geen reden tot splitsing.

Ze hebben nog vele jaren voor zich om te leren zonder de ander te zijn! Bovendien komt deze behoefte vanzelf bij hen op, meestal in de puberteit. Dan willen ze namelijk zelf minder op elkaar lijken en minder bij elkaar zijn.

Het is raadzaam om de kwestie per jaar of fase te bekijken. Het is goed mogelijk dat de tweeling heel gelukkig samen in de kleuterklas zit, terwijl het op de lagere school opeens beter is om hen te scheiden. De tweeling ontwikkelt zich en wat in het begin een goede beslissing was, kan dat later niet meer zijn.

Aan de scholen raad ik aan om, in overleg met de ouders, voor elk tweelingenpaar een individuele beslissing te nemen. Het gaat tenslotte niet om een homogene groep. Wat voor de ene tweeling een prima beslissing is, zoals aparte klassen, kan voor een andere een traumatische ervaring zijn.

De NVOM heeft in het Kenniscentrum diverse documenten, handige checklists en aanvullende informatie opgenomen die kan helpen bij de keuze. Het kenniscentrum is beschikbaar via de website van NVOM, categorie “Opvoeding, Ontwikkeling & Onderwijs”, subcategorie “4-12 jaar”.

• What Effect Does Classroom Separation Have on Twins’ Behavior, Progress at School, and Reading Abilities? 2004
  Tully, L.A., Moffitt, T.E., Caspi, A., Kieman, H., Andreou, P.
  Twin Research, volume 7, number 2, pp 115-124
• The effect of classroom environment on problem behaviors: a twin study
  Lisabeth Fisher DiLalla, Paula Y. Mullineaux
  Journal of School Psychology, 2007
• Twins and Kindergarten separation, divergent beliefs of principals, teachers, parents and twins
  Educational Policy, 2014, Lynn Melby Gordon